Enflasyon nedeniyle eski promosyon anlaşmaları çalışanlara büyük kayıp yaşatıyor. Bankalar kazanıyor çalışan kaybediyor! Yeni promosyonlar 4 yıllık 30 bin lirayı aşarken eski promosyonlar 4-5 bin lira civarında kaldı.
Bankalarla yapılan eski maaş-ücret promosyon anlaşmaları çalışanlara büyük kayıp yaşatıyor. Çalışanlara ve emeklilere ödenen banka maaş/ücret/aylık promosyonlarının artan enflasyon nedeniyle güncellenmesi talebi gündemde. Bu yönde çalışanlardan, emeklilerden ve sendikalardan haklı talepler geliyor. Yeni promosyonlar 4 yıllık 30 bin liraya kadar çıkarken eski promosyonlar 4-5 bin lira civarında kaldı. Bankalar kazanıyor çalışan kaybediyor. Bankaların kârlılığı hızla artarken çalışanların promosyonları pula döndü.
BANKA PROMOSYONU NEDİR?
Bilindiği gibi ücret ve maaşlar ile emekli aylıklarının bankalar aracılığıyla ödenmesinin zorunlu hale gelmesinin ardından banka promosyonları gündeme geldi. Bankalar bu yolla milyonlarca yeni müşteri kazandı. Çalışanlara ödenen maaş ve ücretler ile emekli aylıkları önemli bir yekûn oluşturdu. Bu yolla bankalar önemli bir mevduat elde etmiş oldu ve kısa süreli de olsa bu mevduatı faizsiz kullanma olanağına kavuştu. Bankacılık sistemi açısından kârlılık yaratan bir unsur olan bu gelişme bankalar arasında rekabeti artırdı ve bankalar maaş ve ücretlerinin kendileri tarafından ödenmesi halinde kurumlara ve işletmelere çeşitli promosyonlar vermeye başladılar. Bankalar emekli aylıklarını çekebilmek için de benzer bir yönteme başvurdular.
Çeşitli kamu kurumlarının bankalarla promosyon anlaşmaları yapmaları ancak bunları çalışanlara aktarmaması üzerine konu kamu görevlileri için 2007 yılında çıkarılan bir Başbakanlık Genelgesi’yle düzenlendi ve bugünkü banka maaş promosyon sistemi ortaya çıktı. Banka promosyonları milyonlarca çalışanı ve emekliyi ilgilendiren bir uygulama. Promosyon uygulamasından yararlananları üç gruba ayırmak mümkün. Kamu görevlileri, memurlar ve kamu işçileri, emekliler ve hak sahipleri ile özel sektördeki bazı işletmeler.
Memurlar ve diğer kamu görevlileri, kamuda işçi ya da sözleşmeli personel kadrolarında çalışanlar promosyon ödemesinden yararlanıyor. Kamu görevlilerinin maaş ve ücretleri bankalar yoluyla ödeniyor ve anlaşma yapılan bankalar yatırılan maaş ve ücretler karşılığında memurlara ve kamu işçilerine promosyon ödemesi yapıyor.
Banka promosyon sözleşmeleri 2007/21 Sayılı Başbakanlık Genelgesi’ne göre yapılıyor. İlgili genelge 2008 ve 2010 yıllarında güncellendi ve geliştirildi. Promosyon tutarları ilgili kamu kurum ve kuruluşu ile banka arasında yapılacak sözleşme ile belirleniyor. Kamuda ödenen promosyon tutarı kuruma ve bankaya göre farklılık gösteriyor. Bankalarla yapılan sözleşmeler 3-5 yıllık dönemleri kapsayabiliyor. Emeklilerde olduğu gibi bir alt sınır söz konusu değil. Ayrıca kamu görevlileri kişisel olarak banka değişikliği yapamıyor. Söz konusu genelgeye göre promosyonun tamamı çalışanlara ödenmek zorundadır. İlgili Danıştay ve Sayıştay kararlarına göre promosyon bir kamu geliri sayılmıyor. Bu çerçevede promosyonu ücret ve maaşın bir uzantısı olarak görmek gerekir.
Öncelikle mevcut promosyon sözleşmelerinin iptali veya yenilenmesi için harekete geçmek lazım. Kamu çalışanları ve üyesi oldukları sendikalar ilgili kamu kurum ve kuruluşuna başvurarak promosyon sözleşmelerinin değişen şartlara uyumunun sağlanmasını, yenilenmesini istemeli.
•Kamu idareleri ilgili bankalardan revizyon talep etmelidir. Bu revizyonun yapılmaması durumunda sözleşmeler idare tarafından tek taraflı feshedilmeli ve yeni ihale açılmalı.
•Uygulama birliği sağlanması için bu konuda merkezi bir idari karar çıkarılmalı ve promosyon sözleşmelerini bütün kurum ve kuruluşların yenilemesinin önü açılmalı.
•Yeni sözleşmeler 1 veya 2 yıllık olarak yapılmalı ve beklenmeyen durumlar için hüküm konulmalıdır.
•Promosyon genelgesi güncellenmeli. Mutlaka emeklilerde olduğu gibi alt sınır veya oran getirilmeli ve süre 2 yıl ile kısıtlanmalıdır.
•Özel sektörde çalışan işçilerin de promosyon alması hem eşitlik ilkesi hem de sosyal devlet ilkesinin gereğidir. Özel sektörde ücretini bankadan alan çalışanlar için promosyon hakkı güvence altına alınmalıdır.
